Przewóz materiałów niebezpiecznych – tablice ADR

Transport towarów niebezpiecznych podlega przepisom europejskiej konwencji ADR. Dotyczy ona przewozu drogowego materiałów stwarzających zagrożenie dla człowieka, do których zaliczamy m.in. paliwa, materiały promieniotwórcze, żrące i zakaźne. Od przewoźnika wymaga to zastosowania szczególnych zasad bezpieczeństwa, jak również prawidłowego oznakowania towaru. 

Obowiązki przewoźnika ADR

Przepisy związane z konwencją ADR mają zastosowanie w 50 krajach. Znajdują się w nich szczegółowe obowiązki należące do przewoźnika. O czym musi on pamiętać?

• Właściwej klasyfikacji przewożonego towaru niebezpiecznego.
• Weryfikacji, czy według konwencji ADR taki towar może zostać przewieziony. Jeśli tak, to na jakich zasadach.
• Sprawdzeniu prawidłowego przygotowania ładunku do transportu, ale też samochodu, którym ma zostać przewieziony.
• Oznakowaniu środka transportu właściwą tablicą ADR i dodatkowo nalepkami dotyczącymi konkretnego towaru. 
• Odbyciu odpowiedniego kursu uprawniającego go do transportu towarów niebezpiecznych. 

Prawidłowe oznakowanie materiałów niebezpiecznych 

Opakowania, w których znajdują się towary niebezpieczne, koniecznie muszą być odpowiednio oznakowane. Służy do tego tablica pomarańczowa z dowolnym numerem. Znajdują się na niej zawsze dwa numery. Ten wyżej to numer rozpoznawczy zagrożenia składający się z 2 lub 3 cyfr. Niżej zamieszczony jest 4-cyfrowy numer UN, czyli numer klasyfikacyjny danego materiału niebezpiecznego. 

Poza tym w widocznym miejscu na towarach niebezpiecznych muszą znaleźć się konkretne nalepki ADR. Mają one kształt odwróconego o 45 stopni kwadratu. Informują o rodzaju materiału niebezpiecznego. Oprócz tego w transporcie ADR stosuje się tablicę LTD QTY. Jest to skrót od „limited quantities”, co oznacza „ilość ograniczona”. Dotyczy ona towarów niebezpiecznych, które są przewożone w ograniczonych ilościach. 

Klasyfikacja zagrożeń 

Wszystkie materiały uznawane za niebezpieczne są odpowiednio klasyfikowane. Wyróżnia się 13 klas niebezpiecznych towarów ADR. Kryterium podziału jest rodzaj stwarzanego zagrożenia. Każda klasa ma swoje konkretne oznaczenie. Zatem właściwa nalepka dotycząca danej klasy musi się znaleźć się opakowaniu transportowanego towaru:

1. Materiały i przedmioty wybuchowe 
2. Gazy, w tym gazy niepalne i nietrujące oraz gazy trujące 
3. Materiały ciekłe zapalne
4. Materiały stałe zapalne , materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone
5. Materiały samozapalne 
6. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne  
7. Materiały utleniające
8. Materiały organiczne 
9. Materiały trujące 
10. Materiały zakaźne
11. Materiały promieniotwórcze 
12. Materiały żrące 
13. Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

Każda kategoria została dokładnie opisana w Umowie Europejskiej ADR. Dla przykładu do materiałów ciekłych zapalnych zaliczamy materiały ciekłe i stopione materiały stałe o temperaturze zapłonu wyższej niż 61°C, substancje ciekłe, które w temperaturze 50°C mają prężność par maksymalnie 300 kPa oraz materiały wybuchowe ciekłe odczulone. Jeśli chodzi o materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne, to są to wszystkie te substancje, które po kontakcie z wodą wydzielają gaz tworzący z powietrzem mieszankę wybuchową. 

Materiały niebezpieczne, jak sama nazwa wskazuje, mogą być zagrożeniem dla człowieka. Aby uniknąć niepożądanych zdarzeń, a także wdrożyć właściwe postępowanie, konieczna jest konkretna informacja, jaka substancja znajduje się w opakowaniu. Znaki i tablice ADR mają więc na celu przede wszystkim maksymalne ograniczenie ryzyka wystąpienia sytuacji zagrażających zdrowiu i życia człowieka.