Niebezpieczne elementy maszyn – czy wiesz jak je właściwie oznaczyć?

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie swoim pracownikom bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Wiele aspektów z tym związanych wynika bezpośrednio z przepisów prawa, inne to działania prewencyjne, jakie pracodawca ustala we własnym zakresie. W każdym zakładzie pracy, w którym znajdują się maszyny mogące stwarzać potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka, należy zadbać o ich właściwe oznaczenie. 

Co wynika z przepisów? 

W § 6 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy czytamy, że w zakładach pracy wszystkie miejsca, w których występuje jakiekolwiek zagrożenie dla pracowników, muszą zostać we właściwy sposób oznakowane widocznymi kolorami i łatwymi w interpretacji znakami ostrzegawczymi i zakazu. Podobnie jest w przypadku miejsc niebezpiecznych, np. na przejściach, gdzie występuje ryzyko poślizgnięcia, potknięcia i upadku. Należy je pomalować kolorami bezpiecznymi, które wynikają z Polskich Norm. 

Jak oznaczać niebezpieczne elementy maszyn?

Maszyny i ich elementy mogą stwarzać potencjalne zagrożenie dla pracownika. Nie tylko niewłaściwe ich użytkowanie, ale nawet dotknięcie w niewłaściwym miejscu może skutkować wypadkiem. Pracownicy oczywiście muszą zostać wcześniej przeszkoleni w kwestii obsługi maszyny, na której będą pracować. Mogą jednak mieć styczność z innymi urządzeniami w zakładzie pracy, których na co dzień nie obsługują. 

Maszyny i ich elementy należy więc w odpowiedni sposób oznaczyć. Przeznaczone są do tego znaki w różnych kształtach, kolorach i z konkretnymi piktogramami oraz napisami. Należy dopasować je indywidualnie do miejsca pracy oraz funkcji i mechanizmu pracy maszyny. Umieszcza się je w widocznym miejscu tak, aby bezpośrednio wskazywały na rodzaj niebezpieczeństwa i pożądane zachowanie pracownika. Najlepiej jest przymocować znak na linii wzroku. Co więcej, o tym, czy znak będzie widoczny, decyduje jego oświetlenie. 

Znaki umieszczane na maszynach muszą ponadto być trwałe. Powinny być odporne na ścieranie i uszkodzenie. Najlepiej sprawdzają się naklejki samoprzylepne, które bardzo dobrze trzymają się powierzchni. Jeśli znak zostanie uszkodzony i będzie niewidoczny lub mało czytelny, należy go natychmiast wymienić. Warto jest więc posiadać arkusz znaków na wypadek konieczności wymiany. 

Znaki ostrzegawcze umieszczane na maszynach 

Znaki ostrzegawcze charakteryzują się trójkątnym kształtem, żółtym tłem, czarnym obramowaniem, piktogramem i czasem napisem. Ostrzegają one o potencjalnym niebezpieczeństwie. Wśród takich znaków są: Ostrzeżenie przed materiałami toksycznymi, Ostrzeżenie przed automatycznym uruchamianiem się, Ostrzeżenie przed gorącą powierzchnią i Ostrzeżenie przed zgnieceniem dłoni. 

Znaki zakazu do znakowania maszyn 

W zakładach pracy funkcjonują również znaki zakazu. Rozpoznamy je po okrągłym kształcie, białym tle, czerwonym obramowaniu i przekreśleniu, a także czarnym piktogramie. Jak sama nazwa wskazuje, zakazują wykonywania konkretnych czynności w celu uniknięcia wypadku i uszkodzenia ciała. Do oznaczania maszyn stosuje się m.in. Zakaz umieszczania ciężkich przedmiotów, Zakaz wkładania rąk do środka i Nie przełączaj.    

Znaki zakazu i nakazu powinny być zgodne z normą PN-EN-ISO 7010:2012. To z niej wynika, jakie barwy i kształt powinno mieć prawidłowe oznakowanie. To również norma wskazuje na konkretne znaki, jakie są przeznaczone do oznaczania maszyn z elementami niebezpiecznymi w zakładach pracy.